Είναι η τέχνη κάτι περισσότερο από αυτάρεσκη πράξη;

Αυτό αναρωτηθήκαμε με τους μαθητές του Β1 του Γυμνασίου Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης Θεσσαλονίκης κατά την επίσκεψή μας στην έκθεση του ΚΕΘΕΑ "Κοινότητες στη φυλακή-Κοινότητες στην κοινωνία". Τελικά, τα έργα των μελών του ΚΕΘΕΑ μας έπεισαν ότι η τέχνη είναι κάτι περισσότερο από αυτάρεσκη πράξη. Θίγει σοβαρά κοινωνικά προβλήματα, μας κάνει να βγούμε από τον εαυτό μας και να σκεφτούμε τους άλλους, μας δίνει λύσεις στα προσωπικά μας αδιέξοδα. Στο πλαίσιο αυτό αποφασίσαμε να οργανώσουμε μαζί με τους μαθητές μια διαδικτυακή έκθεση τέχνης με τίτλο "Η κοινωνία στην τέχνη". Για τη δημιουργία της έκθεσης αυτής οι μαθητές του Β1 αναζήτησαν έργα τέχνης που τους ευαισθητοποίησαν ιδιαίτερα και τα παρουσίασαν στο ιστολόγιο. Ως φιλόλογός τους τους συγχαίρω για την πολύ καλή δουλειά τους και σας καλωσορίζω  με χαρά στην έκθεσή τους.

Όλοι μαζί χωρίς ναρκωτικά

Το συγκεκριμένο πανό δείχνει ανθρώπους να κρατιούνται χέρι-χέρι. Τα περιγράμματα των ανθρώπων είναι σχεδιασμένα με μολύβι και οι μορφές έχουν διαφορετικά χρώματα: κόκκινο, μπλε, μπεζ. Το φόντο είναι γαλάζιο σαν το γαλάζιο του ουρανού. Το πανό αυτό που το ζωγράφισαν θεραπευόμενα μέλη του ΚΕΘΕΑ δείχνει την κοινότητα του ΚΕΘΕΑ και τις σχέσεις που έχουν μεταξύ τους τα παιδιά που βρίσκονται στην κοινότητα αυτή, για να γλυτώσουν από τα ναρκωτικά. Βλέποντας τον πίνακα αυτό καταλαβαίνουμε πόσο πολύ βοηθάνε ο ένας τον άλλο, για να ξεφύγουν από τον εφιάλτη των ναρκωτικών.

ΜΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ

Ήταν 8 Ιουνίου 1972. Ένας στρατιώτης φώναζε «πρέπει να φύγουμε, θα βομβαρδίσουν εδώ και θα μας σκοτώσουν». Μερικά δευτερόλεπτα αργότερα έβλεπε το ναό Cao Dai, όπου η οικογένειά της είχε βρει καταφύγιο, να τυλίγεται στις φλόγες.Σε κατάσταση σοκ άρχισε να τρέχει πίσω από τον αδελφό της. Δεν είδε τους ξένους δημοσιογράφους καθώς έτρεχε ουρλιάζοντας προς το μέρος τους. Μετά έχασε τις αισθήσεις της. Ο 21 χρονος Βιετναμέζος φωτογράφος που τράβηξε τη φωτογραφία τη μετέφερε σε ένα μικρό νοσοκομείο και απαίτησε το κορίτσι να έχει όποια φροντίδα χρειάζεται.Η Φουκ βγήκε από το νοσοκομείο 13 μήνες μετά το βομβαρδισμό. Είχε δει τη φωτογραφία του Ουτ που είχε εν τω μεταξύ κερδίσει βραβείο Πούλιτζερ. Μετά τον πόλεμο η 49χρονη σήμερα Κιμ Φουκ σπούδασε γιατρός.

Και ποιος δε ξέρει τη φωτογραφία που αποτυπώνει τη φρίκη του πολέμου του Βιετνάμ, όπου ένα μικρό κορίτσι τρέχει έντρομο μαζί με άλλα μικρά παιδιά για να γλιτώσουν από μία βόμβα ναπάλμ. 

Η φωτογραφία αυτή μας δείχνει μικρά παιδιά να τρέχουν μέσα στον φόβο και την απελπισία ζητώντας τη σωτηρία τους. Με αυτήν εικόνα ο φωτογράφος θέλει να μας στείλει ένα καθαρό αντιπολεμικό μήνυμα.

Κοινωνικές ανισότητες

Ένα μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα που απασχολεί όλον τον κόσμο, μικρούς και μεγάλους  είναι οι κοινωνικές ανισότητες, καθώς οι πλούσιοι τρώνε και οι φτωχοί πεινάνε. Βασικό αίτιο της φτώχειας είναι η ΑΝΕΡΓΙΑ και η άνιση κατανομή του πλούτου.  Για να παρουσιάσει το πρόβλημα αυτό, ο σκιτσογράφος κάνει ένα έξυπνο σκίτσο όπου δείχνει πολιτικούς να τρώνε και να γελάνε και να φοβούνται ταυτοχρόνως από τον κόσμο που τους κοιτάει με οργή, ενώ είναι κρυμμένοι πίσω                από αστυνομικούς!!!

Ο αποχωρισμός

Στο σκίτσο αυτό βλέπουμε μια οικογένεια που ίσως έχει οικονομικά προβλήματα. Εξαιτίας των οικονομικών προβλημάτων ο πατέρας αναγκάζεται να φυγει απο την χώρα του και να μεταναστεύσει σε μια άλλη χώρα. Μέσα απο την στεναχώρια και την λύπη στα πρόσωπα της οικογένειας ο ζωγραφος μας δείχνει το πόσο δύσκολο είναι να φύγεις από την χώρα σου και ειδικά απο την οικογένεια σου.

Ανεργία

Στη γελοιογραφία αυτή βλέπουμε τον δείκτη-βέλος της  ανεργίας να  ανεβαίνει. Επίσης, βλέπουμε  τους  άνθρωπους  εξαιτίας της ανεργίας να κοιμούνται στον δρόμο, γιατί είναι άστεγοι  και να  ψάχνουν φαγητό στα σκουπίδια, γιατί δεν έχουν χρήματα για να αγοράσουν τρόφιμα. Ο φωτογράφος θέλει  να   περιγράψει   με τον τρόπο αυτό ότι οι άνεργοι είναι σε πολύ δύσκολη κατάσταση και με τον έξυπνο αυτό τρόπο θέλει να τονίσει πόσο μεγάλο είναι το πρόβλημα της ανεργίας.

Η πείνα στην Αφρική

Σ' αυτή την φωτογραφία βλέπουμε παιδιά από την Αφρική, που κρατάνε πιάτα και περιμένουν να τους δώσουν φαγητό. Η φωτογραφία θίγει το πρόβλημα της πείνας στην Αφρική, η οποία είναι αιτία να πεθάνουν πολλοί άνθρωποι. Το μέσο που χρησιμοποιεί ο φωτογράφος  για να μας ευαισθητοποιήσει, είναι τα απελπισμένα πρόσωπα των παιδιών.
 Ο φωτογράφος θέλει να μας δείξει ότι, ενώ στις δυτικές χώρες οι άνθρωποι συμπεριφέρονται πολύ σπάταλα στα φαγητά, κάποιοι άλλοι πεθαίνουν από την πείνα.
Μας προκαλεί μεγάλη στεναχώρια και λύπη για τους ανθρώπους που ζουν στην Αφρική, αλλά και τύψεις που εμείς μπορούμε και έχουμε τα πάντα, αλλά αυτοί ούτε καν την τροφή τους έχουν για να ζήσουν.

Αλκοολισμός

Στη γελοιογραφία αυτή βλέπουμε να απεικονίζεται ένας αλκοολικός που έχει χάσει τα πάντα, την οικογένεια του και το σπίτι του. Τον βλέπουμε πεσμένο κάτω με ένα μπουκάλι στο χέρι με αλκοόλ και πολύ απογοητευμένο. Επίσης είναι σκεφτικός , ίσως σκέφτεται ότι αν συνεχίσει έτσι θα χάσει και τον εαυτό του. Με τη γελοιογραφία αυτή ο γελοιογράφος δείχνει το μεγάλο πρόβλημα του αλκοολισμού. Χρησιμοποιώντας την εικόνα μας στέλνει το μήνυμα ότι o αλκοολισμός οδηγεί σε λάθος δρόμο και στην απελπισία. 

Η διαφορετικότητα

Στις δύο αυτές φωτογραφίες βλέπουμε πόσο δυσκολεύονται οι άνθρωποι να δεχτούν το αντίθετο χρώμα και γενικά το διαφορετικό. Στην πάνω φωτογραφία λευκοί άνθρωποι φωτογραφίζουν παιδιά της Αφρικής, που τους φαίνονται παράξενα. Στην κάτω φωτογραφία παιδιά από την Ασία βλέπουν με περιέργεια ένα ξανθό λευκό παιδί. Με τις φωτογραφίες τους αυτές οι φωτογράφοι θέλουν να μας δείξουν ότι οι άνθρωποι έχουμε περίεργες αντιδράσεις στο διαφορετικό και αυτό μπορεί να προκαλέσει προκαταλήψεις και ρατσισμό.

Οι παράνομοι μετανάστες

Κόμικς από κοινωνικά κινήματα, διαμαρτυρίες, αλλά και από τη ζωή των μεταναστών σε πόλεις και προσφυγικούς καταυλισμούς σχεδίασε η σκιτσογράφος Πάουλα Μπούλινγκ, με αφορμή το κίνημα Occupy Wall Street.

Τα σκίτσα παρουσιάζουν τις κινητοποιήσεις στην Νέα Υόρκη, μια αγορά των Βρυξελλών σε αντίθεση με μία αντίστοιχη της Νιγηρίας, καθώς και ένα κέντρο κράτησης μεταναστών στη Γερμανία, συνθέτοντας ένα «κάδρο» χρωμάτων και αντιθέσεων.

Στο σκίτσο αυτό η Πάουλα Μπούλινγκ δείχνει έναν μετανάστη σε κέντρο κράτησης στη Γερμανία. Τα χρώματα του σκίτσου είναι μαύρο και γκρι και το πρόσωπο του μετανάστη είναι λυπημένο. Γύρω γύρω έχει συρματοπλέγματα και αυτό δείχνει ότι είναι ένας μετανάστης κλεισμένος σε ένα στρατόπεδο. Αυτός σηκώνει το χέρι και χαιρετάει. Με το σκίτσο αυτό η Πάουλα Μπούλινγκ θέλει να δείξει ότι οι μετανάστες ζούνε πολύ δύσκολα και ζητάνε τη βοήθειά μας.

Η επαιτεία

Στη γελοιογραφία του Κ. Μητρόπουλου που έχει τίτλο "Μια απίθανη δικαιολογία" στην αρχή προχωράνε δυο άνθρωποι με το αυτοκίνητο που μοιάζει με καροτσάκι. Στη συνέχεια τους σταματάει ένας αστυνόμος και τους ρωτάει για ποιο λόγο δεν σταματάνε στα φανάρια.Αυτοί οι δυο λένε ότι δεν έχουν ψιλά για να δώσουν στους ζητιάνους και ότι στεναχωριούνται.

Αυτή η γελοιογραφία θίγει το πρόβλημα της φτώχειας και της επαιτείας. Ο δημιουργός της γελοιογραφίας με μέσο την ειρωνεία τονίζει την υποκρισία των ανθρώπων προς τους ζητιάνους, θέλει δηλαδή να τονίσει το γεγονός ότι δεν μας νοιάζει πραγματικά για τους φτωχούς ανθρώπους που φτάνουν στο σημείο να ζητιανεύουν. Επίσης, μας προκαλεί θυμό απέναντι στην υποκρισία της κοινωνίας και λύπη γι' αυτούς που χρειάζονται βοήθεια, αλλά δεν τη βρίσκουν πουθενά.

Προκαταλήψεις

Στο κόμικ μια μεγάλη σε ηλικία γυναίκα θέλει να νοικιάσει το σπίτι της. Στην αρχή πάει να το νοικιάσει ένας μαύρος και δεν του το νοικιάζει. Μετά πάνε να το νοικιάσουν Άραβες και πάλι δεν το νοικιάζει.  Και στις δύο περιπτώσεις υποστηρίζει ότι δεν είναι ρατσίστρια. Στο τέλος το νοικιάζει σε έναν λευκό που έχει φίλους τον μαύρο και τον Άραβα. Με το κόμικ αυτό ο δημιουργός θίγει το πρόβλημα των προκαταλήψεων που έχουμε οι άνθρωποι για κάποιους άλλους ανθρώπους (μαύρους, Άραβες, γυναίκες). Με την πολύ έξυπνη ιστορία του και με το χιούμορ του ο δημιουργός μας στέλνει το μήνυμα ότι ,ενώ πολλές φορές λέμε πως εμείς δεν είμαστε ρατσιστές,  στην καθημερινή μας ζωή είμαστε. Επίσης, μας κάνει να σκεφτούμε και τη δική μας συμπεριφορά απέναντι στους άλλους και να αναρωτηθούμε μήπως τελικά έχουμε και εμείς προκαταλήψεις. 

Κάτι από την πατρίδα...

  Η φωτογραφία  δείχνει ένα παιδί που έχει  ένα κινητό στο  χέρι του  που το πήρε από την πατρίδα του. Στο κινητό έχει επίσης φωτογραφίες συγγενών του που βρίσκονται ακόμη στη Συρία κι έτσι μπορεί να τους έχει κοντά του συνέχεια. Με τον τρόπο αυτό ο φωτογράφος  θέλει να δείξει  ότι οι άνθρωποι   που  φεύγουν  με  τη βία  από την πατρίδα τους παίρνουν λίγα πράγματα μαζί τους που να τους θυμίζουν τη δικιά τους πατρίδα..Οι κατατρεγμένοι από τον πόλεμο στη Συρία αισθάνονται την ανάγκη να «κρύψουν» τον ξεριζωμό τους και μοιάζουν σαν να πηγαίνουν μια οικογενειακή βόλτα ή μια κυριακάτικη εκδρομή, ενώ προσπαθούν να περάσουν τα σύνορα. Τα μόνα που έχουν μαζί τους είναι κλειδιά, κομμάτια χαρτί, τηλέφωνα και βραχιόλια - πράγματα που φοριούνται ή χωρούν σε μια τσέπη. Κάποιοι Σύριοι κουβαλούν ένα σύμβολο της θρησκείας τους, άλλοι κάτι που να τους θυμίζει το σπιτικό τους ή μια χαρούμενη στιγμή.  Η φωτογραφία στέλνει το μήνυμα ότι  κάθε πρόσφυγας θέλει να γυρίσει πίσω στην πατρίδα του και μας προκαλεί στεναχώρια  και λύπη.

Ναρκωτικά

Το τραγούδι αφηγείται την ιστορία ενός παιδιού που μπήκε στη φυλακή για δύο χρόνια και έξι μήνες και μετά, όταν βγήκε από τη φυλακή δεν μπορούσε να βρει δουλειά, γιατί δεν είχε λευκό ποινικό μητρώο. Τελικά, το παιδί έμπλεξε πάλι με τα ναρκωτικά, ξαναμπήκε στη φυλακή και εκεί άφησε την τελευταία του πνοή. Το τραγούδι δείχνει το πρόβλημα των ναρκωτικών και τη δυσκολία του εξαρτημένου να ξαναμπεί στην κοινωνία. Τα μέσα που χρησιμοποιούν οι τραγουδοποιοί, για να θίξουν το πρόβλημα είναι οι συγκινητικοί στίχοι και η πολύ όμορφη μελωδία. Το μήνυμα που στέλνουν είναι ότι ο  δρόμος των ναρκωτικών είναι σκληρός και οδηγεί στην καταστροφή. 

Η μετανάστευση

Η ταινία πραγματεύεται τη ζωή μιας μαθήτριας, της Κλειώς, που ζει με τη γιαγιά της, καθώς οι γονείς της είναι μετανάστες στη Γερμανία. Κάποια στιγμή οι γονείς της στέλνουνε ένα γράμμα που είχε μέσα ένα εισιτήριο, για να πάει στην Γερμανία , αλλά επειδή νιώθει καλά με τους φίλους της και την γιαγιά της αποφασίζει να μείνει στην Ελλάδα..!!!

Το πρόβλημα  που θίγουν με την ταινία τους οι δημιουργοί είναι η μετανάστευση, καθώς οι γονείς της Κλειώς αναγκάστηκαν να φύγουν σε άλλη χώρα για να δουλέψουν, ενώ η Κλειώ έμεινε στην γιαγιά της. Οι δημιουργοί  της ταινίας τονίζουν τις συναισθηματικές διακυμάνσεις που βιώνει η Κλειώ στο σχολικό περιβάλλων, αλλά δίνουν και την καθημερινότητα της. Η καταπληκτική φυσιογνωμία της γιαγιάς Βαγγελιώς, ξεδιπλώνει συναισθήματα, ενώ περνάει και το μήνυμα της στοργής προς την τρίτη ηλικία !!!. Η ταινία εκπέμπει το μήνυμα της αγάπης προς αυτούς που μας αγαπάνε και νοιάζονται για εμάς και μας προκαλεί στην αρχή λύπη και στεναχώρια για την Κλειώ αλλά μετά μας γεμίζει με αισιοδοξία.

Ο πόλεμος

Βραβείο Φωτογραφίας Press Photo 2012

 Η φωτογραφία δείχνει μία ομάδα ανδρών να μεταφέρουν τα άψυχα σώματα του δίχρονου Σουχάιμπ Χιτζάτζι και του τρίχρονου αδελφού του Μοχάμεντ στο τέμενος λίγο πριν από την ταφή τους. Έτσι, θίγει στην φωτογραφία το πρόβλημα του πολέμου στη Γάζα μεταξύ Παλαιστίνιων και Ισραηλινών. Ο φωτογράφος εστιάζει  στα πρόσωπα  τον συγγενών  που κουβαλούν τα  σώματα τον δύο πεθαμένων παιδιών και αναδεικνύει την αντίθεση της οργής και της θλίψης των ενηλίκων με την αθωότητα των παιδιών. γιατί σκοτώνονται. Η φωτογραφία μας στέλνει το μήνυμα ότι ο πόλεμος είναι  πολύ κακό πράγμα γιατί σκοτώνονται  μικρά παιδιά άδικα. Μας προκαλεί  μεγάλη λύπη και στεναχώρια.

Επίσκεψη στην έκθεση του ΚΕΘΕΑ "Κοινότητες στη φυλακή-Κοινότητες στην Κοινωνία"

Οι μαθητές του Β1 παρατηρούν και σχολιάζουν την αφίσα από την έκθεση του ΚΕΘΕΑ "Κοινότητες στη φυλακή-Κοινότητες στην κοινωνία"